Günümüzde yaşam süresinin artmasıyla birlikte insanlar daha geç yaşlarda da cinsel aktivitelerini korumak istiyorlar. Bu bakımdan erkek cinsel sağlığı ve cinsel problemleri ile ilgilenen merkezler ve bu alanla ilgilenen uzmanlara ihtiyaç ta artmaktadır. Yaşlılık tek başına cinsel fonksiyonları olumsuz etkilemez veya yaşlılıkla birlikte cinsel hayat sona ermez. Sağlıklı bir yaşam ile ileri yaşlara kadar cinsel hatayı devam ettirebilmek mümkündür. Bu makalede uzun süredir erkek cinsel sağlığı ve seksüel sorunlarla ilgilenen birisi olarak erkeklerde sık görülen seksüel problemlerden bahsedeceğim.

Erkeklerde sık görülen seksüel problemler

Sağlıklı bir cinsel birliktelik için hem erkeğin hem de kadın tarafının sağlıklı olması gerekir. Sağlıklı bir cinsel yaşam için sadece kadın veya erkeğin sağlıklı olması yetmez. Erkeklerin hayatlarında değişik derecelerde sıklıkla karşılaştıkları cinsel problemler şunlardır:

• Cinsel isteksizlik
• Ereksiyonu başlatamama veya sürdürememe
• Erken veya geç orgazm
• Orgazm olamama
• Retrograt ejakülasyon: Meninin ilişkiden sonra dışarı atılamaması, mesaneye geriye kaçması ve daha sonra idrarla gelmesi durumudur. Ejekülasyonla ilgili sinirlerin hasarı (şeker hastalığı gibi), mesane boynu ve prostat cerrahisi, iyi huylu prostat tedavisinde kullanılan bazı ilaçlara bağlı olarak ortaya çıkabilir.
• Peniste deformmite (eğilme), Peyronie hastalığı gibi

Yaşlanma ve seks (yaşlanma ve cinsel yaşam)

Yaşlanmaya bağlı olarak cinsel istek ve performansta da ciddi değişiklikler ortaya çıkar. Ereksiyonun başlaması ileri yaşlarda daha geç olur, peniste ereksiyon oluşabilmesi için daha fazla lokal uyarılmaya ihtiyaç vardır, ereksiyonun uzun süre devam ettirebilmek te gene yaşla birlikte azalır. Orgazm sonrası ikinci ereksiyon için daha fazla bir zamana ihtiyaç vardır. Daha ciddi problemler ortaya çıkarsa mutlaka uzman bir Üroloğa görünmekte fayda vardır.

Her ne kadar yaşlanmayla birlikte cinsel fonksiyonlarda azalma olsa da bunların tedavisi mümkündür. Yaşlanmak cinsel hayatın sonu değildir. Sağlıklı bir yaşam ile  70-80 yaşlarından sonra da cinsel yaşam mümkündür. İleri yaşlara kadar sağlıklı bir cinsel yaşam için sağlıklı bir yaşam çok önemlidir. Eğer erkekler düzenli spor yapar, sağlıklı beslenirlerse, alkol ve sigara kullanmazlarsa cinsel hayatları daha sağlıklı ve düzenli seyreder.

İleri yaşlarda ereksiyon sorunu yaşayan hastalara destek tedavileri de çok önemlidir. Doktor kontrolünde destek ürünleri ve ereksiyona yardımcı olan ilaçlar (PDE5i) alınabilir. Eğer hastalar mevcut tedavilerden fayda görmüyorlarsa bu durumda penis protezi ameliyatı (penil protez implantasyonu) uygun bir seçenektir. Penis protezleri başlıca iki çeşittir: Malleable, yani tek parçalı ve devamlı ereksiyon halinde olan ve üç parçalı şişirilebilen protezler. Hastalar için uygun olanı takılabilir. Penis protezi ameliyatı sonrası hasta ve eşlerinde yüksek oranda memnuniyet bildirilmiştir.

Yaşlanma ile ilgili olarak görülebilecek değişiklikleri aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz:

• Ereksiyonun başlaması ileri yaşlarda daha geç olur
• Ereksiyon oluşabilmesi için daha fazla lokal uyarılmaya ihtiyaç vardır
• Ereksiyonun uzun süre devam ettirebilmek yaşla birlikte azalır.
• Orgazm sonrası ikinci ereksiyon için daha fazla bir zamana ihtiyaç vardır

Bazı hastalıklar cinsel fonksiyonları olumsuz etkiler

Erkeklerde ereksiyon sorunu çoğu zaman organik nedenlerden kaynaklanır. Başka bir ifade cinsel fonksiyon bozukluklarının nedenleri çoğu kez bazı hastalıklardan kaynaklanır. Eskiden ereksion sorunu nedenlerinin çoğu psikojenik olarak düşünülürdü, oysa günümüzde neden çoğu kez organik nedenlere bağlıdır. Sistemik hastalıklar olarak bilinen bazı hastalıklar erkeklerde cinsel fonksiyonları oluşuz etkiler. Bu hastalıkların önemli ve sık görülenleri şunlardır:

• Kalb ve damar hastalıkları
• Şeker hastalığı
• Hormonal dengesizlik
• Sinir sistemi hastalıkları (multple sikleroz, Parkinson hastalığı gibi
• Obezite (şişmanlık)
• Yüksek tansiyon
• Kolesterol yüksekliği
• Kalb damar hastalıkları
• Depresyon tedavisinde kullanılan ilaçlar

Bu hastalıkların tedavisi veya düzenli kontrolü ile cinsel fonksiyon bozukluklarını önleyebilmek veya geciktirmek mümkündür. Sistemik hastalığı olanların ilgili uzman tarafından tedavi ve takibi çok önemlidir. Altta yatan hastalığa bağlı olarak seksüel sorunlar daha erken dönemlerde ortaya çıkabilir ve daha ağır seyreder. Ereksiyon bozukluğunun derecesine göre hastalara destek tedaviler uygulanmalıdır. Hafif- orta dercede sorunu olan hastalarda ağızdan alınan tedaviler, ESWT tedavisi, penise enjeksiyon tedavisi uygulanır. Eğer hormonal bozukluklar varsa buna yönelik tedaviler verilir.  Daha ciddi vakalarda en son seçenek olarak penis protezi ameliyatı yapılır.

Erkek cinsel sağlığı ile ilişkili ürolojik hastalıklar

Erkek cinsel sağlığını olumsuz etkileyen kalp damar hastalıkları ve endokrin sistem hastalıklarının yanında bazı ürolojik hastalıklar da vardır. Hastaların ayrıntılı değerlendirilmesi sonucunda eğer bu gibi sorunlar varsa mutlaka tedavi edilmelidir. Erkeklerde cinsel yaşamını olumsuz etkileyen ve tedavi edilmesi gereken bazı ürolojik hastalıklar aşağıda sıralanmıştır:

• Varikosel
• Cinsel yolla bulaşan hastalıklar
• Penis ve sünnet derisi hastalıkları
• Testis hastalıkları
• Hidrosel, spermatosel,
• Testis ve epididim enfeksiyonları
• Kronik prostatit
• Üretra hastalıkları (üretra darlığı gibi)
• Erkek infertilitesi

Yaşam tarzı ve cinsel fonksiyonlar üzerine etkileri

Sağlıklı bir cinsel yaşam için yaşam tarzı çok önemlidir. Yaşam tarzına dikkat eden kişilerin genel sağlık ve cinsel sağlıkları daha kaliteli olur. Yaşam tarzı deyince akla gelen ve dikat edilmesi gereken hususları başlıca şu şekilde sıralayabiliriz:

• Aşırı sigara kullanımı
• Aşırı alkol kullanımı
• Sedanter bir yaşam (hareketsiz yaşam)
• Stresten uzak bir hayat

Aşırı alkol, sigara kullanımı ,hareketsiz, stresli bir yaşam kalp damar hastalıkları ve genel sağlık için ciddi risk faktörleridir. Bunlar ayni zamanda cinsel hayatı da olumsuz etkiler Bu bakımdan hastalarımıza sigara içmemelerini, alkol kullanmamalarını veya son derece azaltmalarını öneriyoruz. Obezite (aşırı kilo) çağımızda önemli bir sağlık sorunudur. Kalp damar hastalıkları ve cinsel sağlık için ciddi risk oluşturur. Düzenli spor ve sağlıklı ve dengeli bir beslenme (diyet) ile bu sorunun önüne geçebilmek mümkündür. Cinsel fonksiyonlar üzerinde olumlu etkisi olduğu için hastalarımıza Akdeniz diyetini öneriyoruz.

Mental ve emosyonel problemlerin cinsel yaşam üzerine etkileri

Hem erkek hem de kadınlarda mental ve emosyonel sorunlar (ruhsal sorunlar) cinsel sağlığı olumsuz etkiler. Günümüzde iş ortamı ve ailesel sorunlar nedeniyle cinsel yaşamın olumsuz etkilendiği bir gerçektir. Bu durumdaki hastaların mutlaka konu ile ilgili bir uzman tarafından değerlendirilmesi gerekir. Sorunun esas tedavisi nedenin ortadan kaldırılmasıdır. Sıklıkla cinsel sorunlara neden olabilecek mental ve emosyonel sorunlar şunlardır:

• Stres
• Anksiyete
• Depresyon
• Kuşkular: ereksiuyon olup olamayacağı vs..
• Korkular: Karşı tarafın gebe kalma ihtimali vs..
• Travmatik seksüel tecrübeler

Cinsel fonksiyon bozukluğu hangi bölümleri ilgilendirir?

Cinsel fonksiyon bozukluğu olan hastalar Üroloji uzmanı tarafından değerlendirilmelidir. Özellikle Androloji alanında tecrübeli bir Ürolog bu hastaları ayrıntılı olarak değerlendirir ve uygun tedavsini planlar. Üroloji yanında bazen bu hastaların diğer tıp disiplinleri tarafından da değerlendirilmesi gerekir. Genel olarak erkek cinsel fonksiyon bozuklukları aşağıdaki tıp alanlarını ilgilendirir:

• Üroloji
• Psikiyatri
• Kardiyoloji (kalp damar hastalıkları)
• Endokrinoloji

Cinsel fonksiyon bozukluğu olan kişilerde çek up

Cinsel fonksiyon bozukluğu şikayeti ile gelen hastalar Ürolojik muayene ile birlikte radyolojik ve biyokimyasal tetkiklerle de değerlendirilmelidir. Bu tetkikler hastalığın derecesi ile değişebilir. Bu hastaları için istenmesi gereken tetkikler şunlardır:

• Açlık kan şekeri
• Hormonlar (Testosteron, FSH, LH, prolaktin)
• Karaciğer fonksiyon testleri
• Böbrek fonksiyon testleri
• Lipid profili
• Rutin kan testleri
• B12 vitamini
• D3 vitamini
• Penil renkli doppler ultrasonografisi (penil renkli doppler USG)

Cinsel fonksiyon bozuklukları tedavi seçenekleri

Cinsel fonksiyon bozuklukları geniş bir spektrumu içerir. Psikolojik faktörlerden organik nedenlere kadar bir çok sorun seksüel fonksiyonları olumsuz şekilde etkiler. Sorunun kesin ve en etkili tedavisi nedeni tespit edip doğru bir tedavi uygulamaktır. Cinsel problemlerin tedavisi Üroloji başta olmak üzere bir çok tıp alanını ilgilendirir. Tedavi nedene ve hastalığın derecesine göre değişir. Basit yaşam tarzı değişikliklerinden cerrahi tedaviye kadar uzanan bir tedavi gerekebilir. Hangi hastaya nasıl bir tedavi yapılacağı ayrıntıulı değerlendirme sonucu yapılır. Genel olarak erkeklerde cinsel fonksiyon bozuklukları ile ilgili tedavi ilkelerini aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:

• Kalp hastalığı, şeker hastalığı, obezite, depresyon varsa bunların tedavisi
• Yaşam tarzı değişikliği: Aşırı alkol ve sigara içiliyorsa kesmek, sedanter yaşam varsa  düzenli egzersiz.
• Anksiyete, depresyon, sters , korku varsa ilgili bölümlerden konsültasyon.
• Cialis, Levitra ve Viagra gibi oral tedaviler  ilk seçenek
• Penil enjeksiyon tedavileri
• Testosteron replesman tedavisi: Hipogonadizm, yani testosteron seviyesi düşüklüğü varsa bunun düzeltilmesi gerekir.
• Vakum cihazı: Penisin içine yerleştirilerek negatif basınçla ereksiyon sağlanan silindir şeklinde bir cihazdır.
• Penil protez vcerrahisi: Ereksiyon problemi olan erkeklerde en son seçenek penis protezidir. Ağızdan alınan ilaç tedavileri ve diğer seçeneklere cevap vermeyen vakalarda penise cerrahi olarak protez takılmalıdır.
• Penil deformite varsa tedavisi: Penite eğrilik ve plak, yani deformite varsa cerrahi olarak düzeltilmelidir. Bu durum sıklıkla Peyronie hastalığında görülür. Eğer penil deformite ilişkiye geirmeyi engelleyecek kadar ciddi ise ve hasta da bu durumdan mutlu değilse cerrahi ile deformitenin düzeltilmesigerekir. Ayrıca doğuştan penis eğriliği de gene peniste eğriliğe neden olur. Bu da cerrahi ile düzeltilebilecek bir hastalıktır.
• Diğer tedavi seçenekleri

Özet olarak: Erkeklerde cinsel fonksiyon bozuklukları sık karşılaştığımız sorunlardan birisidir. Sorun, bir çok nedene bağlı olabilir. Gerçek neden ortaya konulup etkin bir tedavi yapılmalıdır. Bu tür rahatsızlıkların alanında uzman kişiler tarafından tedavi edilmesi gerekir. Biz merkezimizde uzun zamandır bu hastalarımızı başarı ile tedavi etmekteyiz.

Prof. Dr. Emin ÖZBEK

Üroloji Uzmanı

İstanbul- TÜRKİYE